- Này Bà-la-môn, hãy đi đến Thế Tôn, và nhân danh ta, cúi đầu đảnh lễ chân Ngài, vấn an sức khỏe và thưa: "Bạch Thế Tôn, Ajàtasattu, vua nước Magadha muốn chinh phục dân Vajjì”. Thế Tôn trả lời thế nào, khanh hãy ghi nhớ kỹ và nói lại cho ta biết. Các bậc Thế Tôn không bao giờ nói lời hư vọng.

Bà-la-môn Vassakara vâng theo lời dạy của Ajàtasattu đi đến đảnh lễ Thế Tôn, ngồi xuống một bên và trình bày sự việc.

Lúc bấy giờ, Tôn giả Ananda đứng quạt sau lưng Thế Tôn. Thế Tôn nói với Tôn giả Ananda:

1- Này Ananda, ngươi có nghe dân Vajjì thường hay tụ họp và tụ họp đông đảo với nhau không?

- Bạch Thế Tôn, con có nghe.

2- Này Ananda, ngươi có nghe dân Vajjì tụ họp trong niệm đoàn kết, giải tán trong niệm đoàn kết, và làm việc trong niệm đoàn kết không?

- Bạch Thế Tôn, con có nghe.

3- Này Ananda, ngươi có nghe dân Vajjì không ban hành những luật lệ không được ban hành, không hủy bỏ những luật lệ đã được ban hành, sống đúng với truyền thống của dân Vajjì như đã ban hành thời xưa không?

- Bạch Thế Tôn, con có nghe.

4- Này Ananda, ngươi có nghe dân Vajjì tôn sùng, kính trọng, đảnh lễ, cúng dường các bậc bô lão Vajjì và nghe theo lời dạy của những vị này không?

- Bạch Thế Tôn, con có nghe.

5- Này Ananda, ngươi có nghe dân Vajjì không có bắt cóc và cưỡng ép những phụ nữ và thiếu nữ Vajjì phải sống với mình không?

- Bạch Thế Tôn, con có nghe.

6- Này Ananda, ngươi có nghe dân Vajjì tôn sùng, kính trọng, đảnh lễ, cúng dường các tự miếu của Vajjì ở tỉnh thành và ngoài tỉnh thành, không bỏ phế các tế lễ đã cúng tế từ trước, đã làm từ trước đúng với quy pháp không?

- Bạch Thế Tôn, con có nghe.

7- Này Ananda, ngươi có nghe dân Vajjì bảo hộ, che chở, ủng hộ đúng pháp các vị A-la-hán ở tại Vajjì khiến các vị A-la-hán chưa đến sẽ đến trong xứ, và những vị A-la-hán đã đến được sống an lạc không?

- Bạch Thế Tôn, con có nghe.

Rồi Thế Tôn nói với Bà-la-môn Vassakara, đại thần nước Magadha:

- Này Bà-la-môn, một thời Ta sống ở Vesàli tại tự miếu Sàrandada, Ta dạy cho dân Vajjì 7 pháp bất thối này. Này Bà-la-môn, khi nào 7 pháp bất thối được duy trì giữa dân Vajjì, khi nào dân Vajjì được giảng dạy 7 pháp bất thối này, thời Bà-la-môn, dân Vajjì sẽ được cường thịnh, không bị suy giảm.

Khi được nói vậy, đại thần Vassakara bạch Thế Tôn:

- Tôn giả Gotama, nếu dân Vajjì chỉ hội đủ 1 pháp bất thối này, thời dân Vajjì nhất định được cường thịnh, không bị suy giảm, huống nữa là đủ cả 7 pháp bất thối.

(Lược trích Trường Bộ kinh, tập I, kinh Ðại Bát Niết Bàn)

SUY NGHIỆM

Pháp thoại này cho thấy một điều khá thú vị rằng, Thế Tôn chủ trương thiết lập nền tảng cho một quốc gia cường thịnh mà không đề cập đến hai yếu tố rất quan trọng đối với chúng ta hiện nay là kinh tế và quân sự. Phải chăng sự giàu về kinh tế, mạnh về quân sự chưa phải là nền tảng căn bản cho sự cường thịnh lâu dài của một quốc gia?

Theo quan điểm của Thế Tôn, một quốc gia cường thịnh phải được xây dựng trên nền tảng dân chủ. Tất cả những vấn đề của quốc gia đều có sự tham dự xã hội qua các phương diện sau:

1. Trưng cầu dân ý, tôn trọng phản biện xã hội, tiếp thu tuệ giác của số đông, quan tâm đến quyền lợi thiết thực của cộng đồng, tạo ra sự đồng thuận lớn trong dân chúng, đoàn kết và nhất trí cao từ thiết kế, triển khai cho đến thực hiện.

2. Nền dân chủ phải được thực thi với hệ thống pháp luật hoàn chỉnh và nghiêm minh, phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc.

3. Để xây dựng quốc gia cường thịnh, song hành với dân chủ là thiết lập nền tảng đạo đức xã hội. Trong đó, quan trọng nhất là tôn trọng các bậc bô lão, tri ân người có công, lắng nghe và học tập kinh nghiệm của tiền bối.

4. Đặc biệt là phải tiết chế hoặc tránh xa sự hưởng thụ dục lạc cá nhân, thâu tóm lợi lộc để vinh thân phì gia cho cho riêng mình…, phải thực tập sự muốn ít và biết đủ thì mới có thể hạn chế suy đồi đạo đức của cá nhân, dù cho họ là quan hay dân.

5. Không thể chấn hưng đạo đức xã hội nếu đạo đức cá nhân suy giảm; ai cũng lo vơ vét, tích lũy, hưởng thụ cho riêng mình.

Quan trọng hơn, để quốc gia được cường thịnh dài lâu thì nền tảng tâm linh của dân tộc phải được phát huy và gìn giữ. Các nhà lãnh đạo và nhân dân phải biết kính trọng, phụng thờ, tế lễ chư vị thánh thần nhiều đời hộ quốc an dân của đất nước như Thánh Gióng, đức Thánh Trần Hưng Đạo… cho đến chư thần địa phương như thổ địa, thần hoàng.

6. Nhất là phải rất mực tôn trọng chư vị Thánh tăng và tạo điều kiện cho các bậc Thánh tăng từ các nơi khác về lưu trú ở nước mình.

7. Tuyệt đối không được trục xuất các bậc Thánh tăng, vì đó là bất hạnh của dân tộc. Lịch sử đã chứng minh, bất kỳ nơi nào có bậc Thánh tăng xuất hiện thì nơi ấy được hưng thịnh vì ân đức và phước báo của chư vị La hán, Bồ tát sẽ tác động tích cực đến nhiều phương diện trong quốc gia mà vị ấy cư trú, hành đạo.

Trong bối cảnh đất nước tưng bừng kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, tự hào về sự quật khởi ngàn năm của dân tộc, tuệ giác của đức Phật về 7 yếu tố nền tảng để xây dựng quốc gia cường thịnh, thiết nghĩ đáng để cho chúng ta học hỏi và noi theo.