Con số này đã không kể đến hơn một tỉ người Trung Quốc hiện đang sống tại nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc. Trung Quốc chính thức là một nước Cộng sản (dầu nhiều điều kiện của một nền kinh tế tự do đã hình thành) và họ không lưu giữ những con số thống kê các tín đồ tôn giáo. Cũng vậy, nhiều nguồn thông tin của các nước phương Tây không thừa nhận rằng một người có thể theo nhiều hơn một tôn giáo. Tại châu Á, tình trạng một người theo hai, ba, hay thậm chí nhiều tôn giáo là điều bình thường. Tại Trung Quốc, trong nhà có bàn thờ với hình tượng và biểu tượng của Lão giáo, Khổng giáo và Phật giáo chung nhau cũng là chuyện bình thường trong một gia đình.

Số Phật tử tại Trung Quốc: Hiện nay [2009], có khoảng 1,3 tỉ người, sống tại nước Cộng hòa Nhân dân. Những điều tra (như Gach-Alpha Books, Phúc trình của Bộ Ngoại giao Mỹ về Trung Quốc, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Trung Quốc Hiện đại, Thông tấn BBC News, Tạp chí China Daily, và một phúc trình của những nhà truyền giáo Tin Lành tại Trung Quốc) đã phát hiện ra rằng có khoảng từ 8% đến 91% người Trung Quốc xác nhận rằng Phật giáo là một trong những tôn giáo của họ. Nếu chúng ta dùng con số gần với số bách phân cực đại của những điều tra này, nghĩa là lấy 80%, thì cũng đã là khoảng 1,1 tỉ Phật tử Trung Quốc. Không lý đến hơn một tỉ người là một sai lầm ghê gớm và lạc dẫn trong nỗ lực đo đếm số lượng tín đồ Phật giáo. Chỉ một Diễn đàn Phật tử Trung Quốc (bskk.com) mà thôi đã có khoảng 60.000 hội viên đăng ký và có hơn 2 triệu người tham dự. Con số này thì gấp đôi con số của một diễn đàn Phật giáo lớn nhất bằng Anh ngữ (trong đó có cả Phật tử Trung Quốc tham gia cuộc thảo luận). Nhưng để cho sòng phẳng, ta [sẽ không chỉ lấy bách phân 80%, mà sẽ] dùng thêm một ước lượng bảo thủ hơn (xin xem bảng bên dưới).

Dưới đây là một vài nghiên cứu đã phân tích và định lượng số Phật tử tại Trung Quốc và bách phân của nó [khi so với tổng dân sốnước này]:

- Phúc trình của Bộ Ngoại giao Mỹ: Khoảng 8% đến 40% (Phúc trình ghi 8%, nhưng ghi chú thêm rằng có cả “hàng trăm triệu” người Trung Quốc theo nhiều tôn giáo cùng một lần, kể cả Phật giáo).

- BBC News, 2007: Khoảng 16% đến 23%.

- ChinaDaily.com, 2007: Khoảng 16% đến 21%.

- Seanetwork.org, bài viết của Tiến sĩ A. Smith, 2004: Khoảng 50% đến 80%.

- Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Trung Quốc Hiện đại: Khoảng 23% đến 98% (Phúc trình ghi 23% nhưng ghi chú thêm rằng có 98% người Trung Quốc theo nhiều hơn một tôn giáo, trong đó có Phật giáo).

- Băng tần Buddhist Channel, bài viết “Phật giáo phát triển mạnh tại Trung Quốc” ngày 7-7-2009.

- Gach, Nhà Xuất bản Alpha Books: Khoảng 91%.

Số Phật tử tại Mỹ: Xác định số Phật tử tại Mỹ cũng có vấn đề vì Văn phòng Thống kế Dân số Hoa Kỳ (US Census Bureau) không hỏi dân Mỹ theo tôn giáo nào. Nhiều công trình nghiên cứu cho rằng bách phân Phật tử khi thì khá thấp, vào khoảng 0,5%, khi thì khá cao, vào khoảng 3%. Vài nghiên cứu với kết quả bách phân thấp khẳng định rằng một nửa số Phật tử Mỹ thuộc dân da trắng, nguồn gốc Âu châu. Điều này chứng tỏ rằng những nghiên cứu đó có thể sai lầm. Ai đã từng tiến hành điều tra tình hình Phật giáo tại Mỹ bằng cách thực tế đến các tự viện và thiền đường thì đều thấy rằng đa số Phật tử đều chủ yếu là người Á châu hoặc có gốc Á châu. Luồng di dân từ Á châu đến Mỹ thì rất cao nhờ các cơ hội kinh tế và nhờ chính sách nhập cư cởi mở của Mỹ cho những người có kỹ năng như trong khu vực y khoa. Số lượng di dân từ châu Á đến Mỹ là trong khoảng từ 0,5 triệu đến 7 triệu mỗi năm, và chắc rằng một số lượng lớn những người di dân là Phật tử.

[Một lý do khác khiến cho] các điều tra có sốbách phân thấp là vì họ căn cứ vào những phúc trình thống kê của một tổ chức Phật giáo mà thôi. Tổ chức đó có tên là “Những Giáo hội Phật giáo của Mỹ”, BCA: Buddhist Churches of America, (vốn là một trong hiếm hoi những tổ chức chịu thống kê số hội viên của mình). [Nhưng] BCA chỉ là một nhánh trong Tịnh Độ tông, vốn chỉ là một tông phái trong hệ thống Đại thừa, vốn cũng chỉ là một thừa trong toàn bộ Phật giáo. Cách đây gần 15 năm, vào năm 1995, một công trình ng­hiên cứu đã xác định rằng 1,6% dân Mỹ là Phật tử. Chỉ vài năm sau đó, số Phật tử tăng lên gấp đôi; điều này cho phép ta ước lượng một con số bách phân là từ 2% đến 4% (xem R. Baumann, Đại học Hannover). Giáo sư Tiến sĩ C. Prebish đã xác nhận rằng 2% dân số Mỹ là Phật tử, và đa số những Phật tử Mỹ đó (80%) có nguồn gốc Á châu, nghĩa là 4,8 triệu trên 6 triệu (xem Đại học Tiểu bang Utah, 2007). Trong bảng tổng kết ở dưới, chúng tôi sẽ dùng bách phân 2% bảo thủ này cho số Phật tử tại Mỹ.

Cập nhật vào tháng Ba năm 2007: Nhờ những cuộc tranh luận [để xác định số lượng Phật tử trên thế giới], cuối cùng, vài nguồn tài liệu và Bách khoa từ điển đã thừa nhận có Phật tử tại Trung Quốc. Những tài liệu này cho rằng cuộc điều tra nào xác định 91% thì quá lố, nhưng vài nguồn tài liệu cũng đã ghi một bách phân đáng kể, như Wikipedia chẳng hạn, ghi trên 60%. Vì vậy, cho bảng tổng kết bên dưới, chúng tôi sẽ dùng bách phân “lạc quan” 80% và bách phân “bi quan” 50% [cho số Phật tử tại Trung Quốc].

Cập nhật vào tháng Bảy năm 2009: Bách phân số Phật tử tại Ấn Độ đã gia tăng đáng kể trong những năm gần đây, nhờ có nhiều buổi quy y tập thể của giai cấp cùng đinh (Dalit), đổi đạo từ Ấn Độ giáo sang Phật giáo. (Xin xem Lễ Đổi đạo 50.000 người và tài liệu của tạp chí z, 3/2008, với tựa đề “Ngày nay, 3,25% Phật tử tại Ấn Độ”).

tựa đề “Ngày nay, 3,25% Phật tử tại Ấn Độ”).

Ngoài ra, xin xem thêm bài viết “Sự quyến rũ của Phật giáo” (The appeal of Buddhism) trong tạp chí The Dhamma Encyclopedia để có thêm dữ liệu thống kê, các trang Web Phật giáo và các nguồn tài liệu khác.

Bảng tổng kết: Dưới đây là bảng tổng kết tương đối chính xác hơn, ghi chú số lượng Phật tử trên toàn thế giới [7/2009] sau khi đã thêm vào những dữ liệu ở trên. (Bách phân số Phật tử trên tổng dân số quốc gia / vùng / châu lục được ghi trong ngoặc đơn):

Quốc gia / Vùng / Châu lục Số Phật tử (Bách phân)

Trung Quốc (ước lượng “lạc quan”) 1.070.893.447 (80.00%)

Trung Quốc (ước lượng “bi quan”) 669.308.405 (50.00%)

Nhật Bản 122.022.837 (96.00%)

Thái Lan 62.626.649 (95.00%)

Ấn Độ 37.913.134 (3.25%)

Tích Lan 14.933.050 (70.00%)

Những nước Á châu khác 280.209.398 (21.00%)

Á châu (ước lượng “lạc quan”)

1.588.598.515

Á châu (ước lượng “bi quan”)

1.187.013.473

Hoa Kỳ 6.135.071 (2.00%)

Canada và các quốc gia đảo Bắc Mỹ 368.447 (1.10%)

Bắc Mỹ 6.503.518

Đức quốc 905.657 (1.10%)

Pháp quốc 773.215 (1.20%)

Anh quốc 733.394 (1.20%)

Những nước Âu châu khác 785.700 (0.15%)

Âu châu 3.197.966

Châu Mỹ Latinh & Nam Mỹ 868.929 (0.15%)

Úc châu và Úc Đại Lợi 618.752 (1.80%)

Phi châu 194.550 (0.02%)

Toàn thế giới (ước lượng “lạc quan”) 1.599.982.230 Khoảng 1.6 tỉ

Toàn thế giới (ước lượng “bi quan”) 1.198.397.188 Khoảng 1.2 tỉ

(Xin xem thêm “Định nghĩa thế nào là một Phật tử” của Tiến sĩ David N. Snyder)

Kết luận: Như vậy, số lượng Phật tử hiện nay trên thế giới là khoảng từ 1.2 tỉ đến 1.6 tỉ. Số lượng này gần bằng số lượng tín đồ của hai tôn giáo lớn nhất thế giới là Hồi giáo và Thiên Chúa giáo [gồm Công giáo, Tin Lành, Anh giáo và Chính Thống giáo]. Ngay cả với số lượng “bi quan” (1.2 tỉ), con số này cũng cao hơn rất nhiều con số “300 đến 500 triệu” thường được ghi chú trong các tài liệu trích dẫn. Điều quan trọng khi biết được con sốthực sự là để viết sử cho chính xác, và để biết rằng chúng ta không “cô đơn” khi tư duy và hành xử. Điều chúng ta phấn đấu không phải là có thêm nhiều Phật tử mà là có thêm nhiều “Phật Đà” (người thức tỉnh) hầu nội tâm chúng ta cũng như nhân loại được bình an.