Đạo Phật Ngày Nay

Nghi lễ Bambous Neakh cho người quy y cửa Phật ở Campuchia

Ở Campuchia, trước khi trưởng thành, các em trai phải vào chùa ở một thời gian để học tập và tu thân. Người dân Campuchia theo đạo Phật nên chùa rất quan trọng đối với cuộc sống của mỗi người và đất nước. Chùa là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, giao lưu cộng đồng, tổ chức các lễ hội và trò chơi truyền thống; là nơi giữ gìn hệ tư tưởng dân tộc, bảo tồn văn học nghệ thuật; là nơi dạy chữ, dạy nghề cho nhân dân. Vì thế trẻ em tới tuổi đến trường, gia đình gửi vào chùa nhờ các sư dạy dỗ. Khi có đủ trình độ về Phật học, kiến thức văn hóa và kỹ năng giao tiếp, các bạn trẻ mới được phép rời khỏi chùa trở về xã hội.

Khi vào chùa, thanh thiếu niên Campuchia phải thông qua nghi lễ Bambous Neakh, có nghĩa là lễ xuất gia: Cạo trọc đầu, thanh tịnh và mặc áo của người tu hành, sau đó ăn ở giống như sư sãi trong chùa.

Bambous Neakh vốn xuất phát từ câu chuyện dân gian ý nghĩa của Campuchia: Thuở ấy, Đức Phật đang giảng kinh ở đại tự, nhiều Tăng nhân và người dân đến ngồi dưới chân Ngài nghe lời chỉ dạy. Trong rừng, có con rồng tu luyện ngàn năm tên là Kalla Neak - rồng Kalla rất  thích nghe kinh Phật. Nó có nhiều phép lạ và muốn trở thành Phật tử, vì thế đã hóa phép thành nhà sư trẻ, lén đến chùa ngồi lẫn với các vị sư khác, nghe Đức Phật giảng đạo. Do nhiều đêm phải thức để dấu tung tích, ban ngày theo mọi người làm việc, nó thấm mệt và một đêm đã thiếp đi, trở lại nguyên hình là con rồng khổng lồ, ngáy to như sấm, khiến các sư vô cùng lo sợ. Kalla Neakh xấu hổ lắm. Nó lặng lẽ rút ra đứng bên ngoài, chỉ dám nhìn từ xa. Bỗng nó nghe thấy lời Đức Phật vang trong không trung: Ta biết con một lòng hướng đạo và muốn trở thành người. Song con phải nhớ rằng tạo hóa đã sinh ra con như vậy vì muốn con phục vụ cho muôn loài. Con hãy về bảo vệ các sinh linh trong rừng. Để ghi nhớ lòng thành của con, ta sẽ đặt tên con cho tất cả các đạo tử Phật môn, những người muốn xuất gia cửa Phật là Neakh.

Bambous Neakh do đó là nghi lễ tối cao đưa người thường bước vào đường tu hành. Các em nhỏ công việc tu hành chỉ giới hạn ở việc chăm chỉ học tập, nghe lời dạy dỗ của các sư, học kinh Phật, một số môn học văn hóa và võ thuật để trang bị kiến thức cho bản thân sau này trở về cuộc sống thường nhật. Nhiều nơi chưa có hệ thống giáo dục thường xuyên nên chùa là nơi duy nhất các em có thể được học và dạy nghề, trong đó có mỹ thuật, văn học, ngoại ngữ và triết học.

Bambous Neakh bao gồm nhiều nghi lễ, trong đó có cả lễ cúng dân gian, thờ vật linh, đạo Bà La Môn và Phật giáo. Nghi lễ này gồm hai phần: Đầu tiên ở gian nhà Tăng và cuối cùng trong chính điện của chùa. Các gia đình chỉ tham gia vào phần lễ thứ nhất, trong đó mọi người sẽ đưa tiễn các em nhỏ đến chùa, xem lễ cạo đầu, ăn bánh ngọt và nghe tụng kinh chiều trong lễ gọi là Baisey Khvan Neakh. Các sư bày quanh chùa các bàn lễ làm bằng lá chuối bày vàng, hương, nến, cau trầu và tụng kinh pháp Darma cầu an cho mọi người.

Đêm tối sẽ cử hành phần lễ thứ hai Hauv Pro-leung Neakh, cầu nguyện các linh hồn đến chứng nhận Neakh-nhà sư trẻ tương lai. Người dân Campuchia tin rằng mỗi người có tới 19 linh hồn Pro-leung, làm lễ này để các linh hồn cùng về dự trong ngày vui. Tiếp tục là lễ Thveuo Thmenh Bom-penh Laekh - lễ chà răng của Neakh, giúp cho nhà sư trẻ có giọng nói trầm ấm, nhẹ nhàng biết thuyết phục người khác. Lễ này cũng giúp Neakh không nói dối, phải nói cẩn trọng và để kiểm tra răng của Neakh có đủ không, nếu thiếu sẽ không được tiếp nhận. Khi vào chùa, Neakh phải hoàn toàn khỏe mạnh và dưới 12 tuổi.

Lễ nữa là Owy Bay Neakh - hiến cơm cho Neakh. Các vị sư trong chùa lần lượt đem cơm chay, đồ ngọt, chua hoặc đắng cho Neakh, thể hiện tấm lòng nhân đạo, bác ái, biết chia sẻ và săn sóc.

Kế đó là lễ Bang-vil Po-pil vốn xuất phát từ tục thờ vật linh và thần rừng, theo đó Neakh ngồi thiền yên lặng giữa vòng tròn những bát nến và lá, có ý nghĩa đem lại niềm vui hạnh phúc qua hương thơm của lá và ánh sáng của nến, nhắn nhủ các nhà sư phải đem lại hạnh phúc cho mọi người bằng ánh sáng tri thức.

Lễ Dek Leuo Ang-kaor Reab - Ngủ bên đĩa cơm - lại đem tới sự tiên đoán về cuộc sống. Neakh phải rút lấy một biểu tượng từ một túi gạo. Đó có thể những đồng tiền vàng, bạc, sắt và rễ thảo được dấu trong túi gạo và nếu rút được cái gì thì cuộc sống sau này sẽ được như vậy, được vàng sẽ sung sướng, được thảo dược sẽ trở thành thầy thuốc.

Trước khi mặt trời mọc, còn có lễ Bhi-thi Sam-peah Preah A-titya - khấn mặt trời. Đây là lễ tôn vinh vị thần mặt trời Surya của người Hindu, Neakh sẽ hướng về phía vầng mặt trời mọc để cầu khấn vị thần trong lúc các vị sư tụng kinh Darma. Mặt trời mọc là biểu tượng cho sự bắt đầu mới của Neakh và cũng cho Neakh thói quen dậy sớm cầu kinh.

Vào khoảng 9 hoặc 10 giờ sáng, là lễ quan trọng nhất - Lễ vào chùa Dang-her Neakh. Người thân của Neakh, dân địa phương và các nhạc sĩ sẽ cầm trên tay những chiếc lọng và cờ phướn rực rỡ làm thành một đám rước sôi động, đi đầu là Neakh trong bộ áo đẹp nhất ngồi trên lưng bò, ngựa hoặc voi tiến tới điện chính của chùa. Dang-her Neakh là đám rước tái tạo lại chuyến ra đi của Đức Phật từ hoàng cung lên đường ngộ đạo. Đoàn người đi vòng quanh chùa ba lần rồi mới vào điện chính. Trong đền, Neakh ngồi giữa 5 đến 21 nhà sư, trước tượng Phật lớn nhất trong chùa cùng mọi người tụng kinh Phdam Neakh. Chính là nghi lễ cuối cùng - Bambous Neakh. Chủ trì chùa bấy giờ sẽ cầu nguyện cho Neakh và giúp cậu thay áo. Giờ đây, em đã chính thức xuất gia trở thành một nhà sư. Trong thời gian ở chùa, em sẽ mặc áo vàng, sống cùng các bạn đồng lứa và sư sãi, hoàn toàn tịnh giới, tránh mọi ưu phiền, ồn náo của xã hội. Nhờ được hưởng bầu không khí trong lành, các món ăn chay nên thân thể rất cường tráng, khỏe mạnh, kết hợp với học võ, ai nấy đều biết phòng thân tự vệ tốt.

Trong chùa vẫn thường xuyên diễn ra các buổi giao lưu cộng đồng cho phép mọi người đến chơi, trò chuyện và cung cấp những thông tin cập nhật về thế giới. Hàng tháng hoặc năm đều đặn có lễ hội Phật giáo như lễ Phật đản, lễ Nhập hạ, lễ Dâng y, lễ Kết giới, lễ An vị tượng Phật… và một số lễ hội nông nghiệp như lễ vào năm mới Choon Chhnam Thmei còn gọi là lễ chịu tuổi của người Khmer, trong đó có các sinh hoạt văn hóa nghệ thuật, vui chơi giải trí, thể hiện phong tục tập quán, lối sống, cảm nghĩ, thái độ, sáng tạo và khiếu thẩm mỹ của người Khmer, hấp dẫn nhất là các hoạt động thả đèn gió, thả diều, thả đèn nước…

Sau khoảng 10 năm, nhà sư trẻ sẽ làm lễ Lea-chak Sekha-bot - lễ hoàn tục để được trở về nhà, được phong danh hiệu Ban-dhitya, gần giống với danh hiệu cử nhân.

Bình luận