Ngày xưa có một ông già

Ở Ba La Nại, cửa nhà giàu sang

Ông già có một bạn vàng

Rất là tài giỏi, khôn ngoan hơn người.

Vợ ông già còn trẻ thôi

Đảm đang, duyên dáng, xinh tươi, mượt mà

Nên ông thầm nhủ lo xa:

“Đây là may mắn hay là nguy tai?”

Vợ chồng có một con trai

Ông yêu, ông quý nào ai sánh bằng.

Một ngày ông chợt nghĩ rằng:

“Vợ càng trẻ đẹp lại càng khó tin

Khi ta chết nàng chóng quên

Lấy thêm chồng khác ngay liền chẳng sai

Cả hai phung phí tiêu xài

Hết luôn tất cả gia tài của ta

Do bao công sức kiếm ra,

Con ta còn có gì mà hưởng đây,

Giờ ta phải kiếm cách ngay

Giữ gia tài lại sau này cho con

Cách hay nhất để bảo tồn

Là đem của cải giấu chôn trong rừng”

Ông bèn gọi kẻ tùy tùng

Trung thành giúp việc đã từng bao năm

Vào rừng sâu, chốn xa xăm

Mang theo của cải âm thầm giấu chôn

Nan Đà tên của gia nhân

Nghe ông tín cẩn ân cần nhắn nhe:

“Này Nan Đà hãy lắng nghe

Cố mà giữ kín những gì hôm nay

Khi ta từ giã đời này

Con ta rồi sẽ tới ngày lớn khôn

Bạn nên kề cận nó luôn

Rồi đưa nó tới chỗ chôn kho tàng

Nhưng khuyên nó hãy khôn ngoan

Biết đường xử dụng bạc vàng báu châu!”

*

Quả nhiên sau đó ít lâu

Ông già tuổi hạc về chầu tổ tiên

Con trai giờ đã thành niên

Học hành đỗ đạt lại thêm hiền lành

Thay cha làm chủ gia đình,

Một hôm bất chợt mẹ anh nói rằng:

“Con ơi! Con có hay chăng

Đa nghi hạng nhất ai bằng cha con

Cho nên ông đã giấu chôn

Bao nhiêu tài sản vào luôn rừng già,

Mẹ nghi lão bộc Nan Đà

Từ lâu hắn vẫn tỏ ra trung thành

Cha con tín cẩn hết mình,

Hỏi đi! Chắc hắn biết rành chỗ chôn

Tất nhiên hắn sẽ giúp con

Đem kho tàng trở về luôn nhà mình,

Rồi con còn lập gia đình

Chăm lo gia sản cha dành lại đây!”

Chàng nghe mẹ gợi ý hay

Hỏi ra quả thật đúng ngay y lời.

*

Nan Đà một buổi đẹp trời

Đưa chàng trẻ tuổi vào chơi khu rừng

Tới nơi kia hắn chợt ngừng

Rồi leo lên đứng trên từng đất cao

Thấy mình quan trọng biết bao

Kho tàng mình biết, chủ nào có hay!

Lòng kiêu mạn chợt dâng đầy

Hắn bèn mắng nhiếc chủ ngay tức thì:

“Đứa con hư, hãy đi đi

Tấm thân nô lệ có gì quý đâu

Gia tài không đáng hưởng nào!”

Bao lời thô ác, hỗn hào tuôn ra

Chàng trai nuốt giận làm lơ

Trở về nhịn nhục đợi chờ chuyến sau.

Vài ba ngày đã trôi mau

Cả hai trở lại rừng sâu chuyến này

Rồi y vậy, chẳng đổi thay

Nan Đà lại giống như ngày trước thôi

Thật là kỳ quặc quá trời

Chàng trai suy nghĩ, tìm người hỏi thăm.

Nhớ cha trước có bạn thân

Từ lâu thông thái khôn ngoan tiếng đồn

Chàng bèn tìm tới thăm ông

Đầu đuôi thuật chuyện cầu mong giúp mình,

Ông già thân với gia đình

Nghe xong bèn nói: “Quả tình lạ thay!

Kỳ sau đi với hắn ngay

Vào khu rừng cũ lần này xem sao

Khi mà nó nói hỗn hào

Nó dừng chân lại chỗ nào chớ quên

Nhớ xong, đuổi nó đi liền

Dạy cho nó biết chớ nên làm tàng,

Chỗ nào nó đứng là vàng

Hãy đào của cải mà mang trở về,

Nan Đà mặc cảm mọi bề

Vốn mang bản chất tự ti yếu hèn

Nên khi nó có chút quyền

Nó bèn lạm dụng hầu quên phận mình!”

*

Lời khuyên hợp lý hợp tình

Chàng trai liền đó thi hành y theo

Quả nhiên mọi việc xuôi chiều

Gia tài chôn giấu bao nhiêu bạc vàng

Chàng con lấy lại dễ dàng

Tuân theo đúng ý cha chàng trước đây

Khôn ngoan cai quản khéo tay

Đồng thời bố thí để gây nhân lành

Tạo ra công đức cho mình

Mang thêm lợi lạc cho quanh xóm làng.

*

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(thi hóa phỏng dịch theo bản văn xuôi

BURIED TREASURE

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)

*

Nhận diện tiền thân Đức Phật

TRUYỆN KHO TÀNG GIẤU CHÔN

Bạn già có trí của cha chàng thanh niên là tiền thân Đức Phật.

Nan Đà là đệ tử của Xá Lợi Phất.

______________________________________________________________