Thấy đời khổ quyết tìm đường cứu khổ    

Mặc dầu đang sống nhung lụa quyền uy      

Trong bốn mùa có cung điện theo tùy      

Với vợ đẹp con ngoan người hầu hạ

Lòng từ bi đã liễu tri tất cả                    

Vì đắm mê nên nhân loại khổ đau   

Ngài quyết tâm lấy giải thoát làm đầu   

Nên chí nguyện “xuất gia” (1) hằng thôi thúc

Thấy điện ngọc cung vàng là địa ngục     

Vì lợi danh khiến bao kẻ ác gian                     

Hảm hại nhau trù dập sống phũ phàng    

Gây oan trái để luân hồi vay trả

“Bốn mong muốn” (2) phụ hoàng không đáp thỏa    

Bỏ cung vàng khổ hạnh chốn rừng sâu       

Quyết tìm ra chân lý sáng nhiệm mầu    

Cứu nhân loại thoát khỏi vòng sinh tử

Thông bảy thất định “các vô sắc xứ” (3)       

Chứng “tam minh” (4) thành Phật cứu muôn loài           

Bốn chín năm truyền giáo pháp sáng soi            

Dẫn sinh chúng thoát khỏi vòng khổ lụy

Khắp thế giới thấu đạt bằng cổ súy       

Pháp nhiệm mầu nhân bản được đề cao      

“Ta” (5) quyết định không ai thể xen vào                                              

Nghiệp gieo tạo bóng theo hình không khác

“Tâm bình thường là đạo” (6) không tu đạt                 

Do vô minh khởi vọng tưởng biệt phân        

Rồi chấp thủ khiến khổ lụy muôn phần          

Phải buông xả tùy duyên thường tự tại

Buông tất cả Phật vượt qua khổ ải          

Mang đạo mầu giải thoát khắp chúng sanh       

Pháp của Phật liễu tri để thực hành           

Ai miên mật sự nhiệm mầu thấy rõ

Sự xuất gia là một điều rất khó         

Phật đã thành ý nguyện độ chúng sinh     

Điều trước tiên phải quán chiếu lại mình                

Xuất “tam giới” (7) mới là điều cứu cánh An Lạc thất, 

Tưởng nhớ ngày Xuất Gia của Đức Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni

(08-02-Ất Mùi)                                                                     

Thích Viên Thành

GHI CHÚ:

(1)Xuất gia: - xuất thế tục gia – xuất phiền não gia,- xuất tam giới gia.                                                 

(2) Bốn mong muốn, đó là làm sao cho:                                                                                                   

* Con trẻ mãi không già,                                                                                                                           

* Con sống hoài không chết,                                                                                                                    

* Con mạnh khỏe mãi không đau,                                                                               

* Và cho mọi người hết khổ.                                                                                                                     

(3) Các vô sắc xứ: - Không vô biên xứ - Thức vô biên xứ  - Vô sở hữu xứ - Phi tưởng phi phi tưởng xứ.  

(4) Tam minh: là ba khả năng của một vị đã chứng quả Thánh:                                                     

Túc mạng minh:  nhớ lại vô lượng kiếp quá khứ của mình với từng chi tiết nhỏ để thành tựu .            

Thiên nhãn minh: thấy sự lưu chuyển sinh tử của vô số chúng sinh ở các cõi theo nghiệp duyên thiệnác để thành tựu .

Lậu tận minh: thấy rõ bản chất đau khổ của luân hồi sinh tử, nguyên nhân của đau khổ, bản chất của Niết bàn, và con đường đưa đến Niết bàn để thành tựu.                                                                  

(5) “Ngã”:  Khi vừa đản sanh Phật đã dạy: “Thiên thượng thiên hạ duy “ngã” độc tôn…” Trên trời dưới trời chỉ có cái “ta” là trên hết, “ta” quyết định tất cả, chứ không ai có thể làm cho ta lên thiên đường hay xuống địa ngục cả.

(6) “Tâm bình thường là đạo”: “Bình thường tâm thị đạo” là câu nói của Thiền sư Nam Tuyền, ngaynơi tâm không phân biệt, tâm bình thường chính là đạo. Tâm bình thường là trí tuệ Bát Nhã, trong sáng, nhận biết rõ ràng nhưng thinh lặng, rỗng rang. Đó là Tâm Đạo.                                                  

(7) Xuất tam giới gia: Dục giới, Sắc giới, Vô sắc giới

1. Cõi Dục (Dục giới). "Dục” là ham muốn. Cõi Dục là cõi của thực phẩm, ước muốn vật chất và dụcvọng thể xác. Chúng sinh trong cõi này vì đam mê theo các "thú vui” về sắc tướng, âm thanh, mùi hương, ăn uống, chạm xúc và dâm dục cho nên luôn luôn gây ra nhiều tội lỗi, tai họa và khổ đau. Cácloài chúng sinh trong cõi Dục này gồm có: Người, A-tu-la, Địa-ngục, Ngạ-quỉ và Súc-sinh.                 

2. Cõi Sắc (Sắc giới). "Sắc” là hình tướng, vật chất. Đây là cõi của các vị Phạm Thiên, có hình tướng, vật chất như thân thể, cung điện v.v..., nhưng rất vi tế, đẹp đẽ, tinh diệu. Các vị trời ở đây không có tướng nam nữ, không có tham dục như ở cõi Dục, chỉ sống trong thiền định. Tùy theo mức độ cao thấp của thiền định, cõi Sắc được chia làm 4 bậc, gồm 18 cõi Trời:

3. Cõi Vô-sắc (Vô-sắc giới).  Cõi này hoàn toàn không còn có vật chất, hình thể, cho nên cũng không có tướng nam nữ, không có dục vọng, mà chỉ thuần có nghiệp thức trú trong các cảnh giới thiền định thâm diệu. Đây là cõi cao nhất trong ba cõi, gồm có 4 cõi Trời.