Huế thường được mệnh danh là “Kinh đô Phật giáo” chẳng phải vì cảm hứng nghệ thuật hay cường điệu vẽ vời mà chính vì Huế có tới 332 ngôi chùa và niệm phật đường lớn nhỏ, trong đó có khoảng 100 ngôi cổ tự. Các ngôi chùa ngày nay hầu như đều được trùng tu nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc cổ kính, căn bản mang đậm màu sắc văn hóa Phật giáo. Dẫu là dấu tích truyền thống của tôn giáo nhưng những ngôi chùa cổ của Huế vẫn tiềm tàng những giá trị tâm linh, văn hóa, lịch sử của vùng đất cố đô.

Bên cạnh ngôi chùa “cao niên” nhất là Thiên Mụ 400 tuổi thì nằm trong số những ngôi chùa trên 100 tuổi có chùa Phước Điền gần chùa Diệu Đế cạnh chân cầu Đông Ba cũ.

Hôm nay chùa Phước Điền được người dân Huế nhắc đến vì vị trụ trì lâu nhất trong một ngôi chùa cổ 120 tuổi là Hoà thượng Thích Chân Trí vừa viên tịch ở tuổi 97.

Thầy Chân Trí là tu sĩ thuộc thế hệ quý hòa thượng Minh Châu, Đức Tâm, Mãn Giác, Trí Quang, Nhất Hạnh… ở Huế. Thầy là một trong bốn tác giả soạn “giáo khoa thư” Phật Pháp cho hệ thống Gia đình Phật Tử năm 1951 và vẫn còn là tài liệu chính thức về Phật Pháp cho cả 4 cấp GĐPT – VN còn truyền dụng đến ngày nay cả trong và ngoài nước.  Xin thỉnh ý quý GĐPTVN trong nước cũng như khắp năm châu nên dành sự tưởng niệm Thầy Chân Trí, một trong bốn vị ân sư (Thích Minh Châu, Thích Đức Tâm, Thích Thiên Ân, Thích Chân Trí) đã góp phần cố vấn giáo hạnh soạn cuốn Phật Pháp dành riêng cho GĐPT đã lưu truyền, được dịch ra ngôn ngữ của những nước có GĐPT sinh hoạt và toàn thể huynh trưởng cũng như đoàn sinh các ngành dùng làm tài liệu dạy và học Phật Pháp hàng tuần.  Thầy Chân Trí là tác giả sau cùng vừa mới ra đi.

Thời còn học ở ĐHSP Huế, tôi có duyên ở nhà trọ đi học sát nách chùa Phước Điền; lại duyên may hơn nữa là bạn cùng lớp với anh Trần Đăng Tường, cháu gọi Thầy Chân Trí bằng chú ruột nên được gặp và thưa chuyện với Thầy khá thường xuyên. Ngày xưa và bây giờ tôi vẫn khâm phục Thầy về sự uyên bác Duy Thức Học Phật giáo, một phân ngành mà tôi cho là “khó nuốt” nhất trong kinh văn Phật giáo. Thầy vẫn thường so sánh Duy Thức Học Phật giáo với Tâm Lý Học phương Tây. Cho đến khi học chương trình Ph.D Tâm lý học ở Mỹ tôi mới có cơ hội được “sáng mắt” và càng khâm phục phương pháp phân tích và luận giải của Thầy Chân Trí hơn. Năm 1982, những ngày chuẩn bị rời Huế, tôi thường đến xin Thầy gieo cho một quẻ “Nhật thần Âm Dương” để xem tôi có được “chân cứng đá mềm không” vì thời đó biết Thầy nghiên cứu rất cẩn trọng Dịch Lý Âm Dương cổ điển. Nhưng Thầy cười và dặn rằng, theo tinh thần Phật giáo thì trong phương tiện đã có cứu cánh và ngược lại; cũng như “nhân quả đồng thời”.  Phải đi thêm hơn một nửa đời nữa, tôi mới trải nghiệm được lời Thầy.

Hôm nay, nhận được tin Thầy viên tịch, dẫu là ở tuổi 97, nhưng sự vĩnh biệt nào cũng có nỗi niềm xót xa riêng. Xin lắng lòng, dốc tâm cầu nguyện hương linh Thầy sớm vãng sanh Cõi Phật.

Sacramento, Memorial day 2024

Trần Kiêm Đoàn